Thiền !

Thời gian gần đây, tại hải ngoại và cả trong nước, một số phong trào thiền tịnh và thiên hạ đổ nhau cùng đi học thiền. Có người đi làm tuần lễ 5 ngày, dành nguyên ngày thứ bảy lái xe đi hàng năm sáu chục cây số dặm đường để đi tới một nơi gọi là thiền quán, tôn vinh một bậc sư phụ nào đó và thành khẩn tu tập theo sự hướng dẫn của vị này. Như Anh N, chồng của một bà chị họ tôi, công việc nhà, chị muốn nhờ anh giúp thì phải đợi đến chủ nhật hoặc một ngày thật sự nghĩ ngơi của anh ấy trong tất cả những ngày bận rộn của anh là thiền và đi làm. Có hôm bà con hoặc bạn bè mời đám cưới chiều thứ bảy, chị mặc quần áo đẹp, trang điểm xong, chờ mãi không thấy anh về, hoặc là cả hai phải đến chỗ tiệc rất là trễ khiến chị bực dọc, hoặc là anh về quá trễ, họ phải hủy bỏ luôn chương trình. Chị nói "Anh về sớm 1 hay 2 tiếng đồng hồ cũng đâu có làm anh mất chỗ trên niết bàn, sao anh lại có thể để anh em bạn bè trách móc?", Anh thản nhiên trã lời "Sao em không đi một mình đi? Anh không thích nghi lễ rườm rà, xã hội trói buộc. Anh muốn cuộc đời anh cách nào hữu ích cho anh nhất, mặc kệ anh". Tôi không có thời gian nhiều nói chuyện với anh N, nên không biết kết quả công trình tu thiền của anh tấn tới thế nào, chỉ biết anh ngày càng tách khỏi thế giới thật mà anh đang sống, rời xa những người từng một thời thân thiết xung quanh anh. Trong gia đình, để duy trì hòa khí, bà xã anh "kính nhi viễn chi" đối với việc anh đang theo đuổi, đành để anh ra ngoài thời khóa biểu nhiều sinh hoạt chung cho gia đình, nhất là việc lo cho con cái học hành, dù chúng đang ở lứa tuổi cần 1 người bố dìu dắt.

Như chị P, một người bạn cùng tuổi với tôi vừa mới ly dị chồng. Chị đi tới thiền viện mỗi tối thứ sáu hàng tuần một cách tuyệt đối chăm chỉ, chị đọc bao nhiêu là sách triết lý Trung Hoa, Zen Nhật bản chị thuộc rất nhiều triết lý rất cao siêu, chị học kinh, đọc kinh, ứng dụng tập trung quán tưởng để thư giản như bước khởi đầu thô sơ nhất của thiền tập. Nói chuyện với bạn hữu, chị tiết lộ cho biết con đường tu đạo chị đã chọn là con đường duy nhất giúp chị giải được những ân oán tình duyên kiếp nầy mà chị mắc phải, để sống quảng đời con lại một cách an lạc. Bạn bè trong đó có tôi, rất mừng khi nghe chị nói như vậy, vì chuyện tình duyên của chị theo tôi biết là một cuộc tình đau thương, nhưng nhìn trong mắt chị bồn chồn ngọn lửa của một thiêu đốt chưa nguôi, vẫn còn nghe trong chị cái giọng nói chị cái phẫn uất sôi nỗi và sự hối tiếc không cùng?, chắc có lẽ cũng còn phải cần thời gian nữa chứ đâu thể nào đầu hôm sớm mai mà thành công được, tôi tự nhủ thầm. Mới tháng rồi, tôi bổng nhận được điện thoại chị báo tin vừa kiếm được bạn mới "H ơi em biết không?, ảnh đẹp trai, anh ấy cũng làm thơ, lịch thiệp, ga-lăng.... lái xe Merc đó mầy !".

Cách đây vài tháng, một anh bạn khá thân với tôi, dân trong làng võ thuật bổng nhiên sáng chiều buông đao gát kiếm để bước sang chốn thiền tịnh, anh ta bây giờ hết đi dạy võ để anh em cùng gặp gở thường xuyên, lâu lâu có dịp gặp anh ngoài khu phố Việt Nam, anh thường kéo tôi vào quán cà phê trong khu chợ và kiên nhẫn nói đến tính vô thường của cuộc đời, anh dẫn chứng là đưa con gái lớn của anh ấy mới vừa đến tuổi cập kê, một hôm anh và chị cô tình khám phá ra cháu đã dẫn bạn trai đến nhà ngủ qua đêm khi anh và chị đi tu thiền tại một tiểu bang cách nhà cả ngàn cây số, thay vì giận dữ như bà xã anh khi hiểu ra chuyện không mấy tốt lành ấy, đòi lôi con gái cho nó ra đường đi theo trai luôn, anh chỉ nhỏ nhẹ kêu cháu vào phòng và nói "Chưa đám cưới xin gì hết mà ngủ như vậy là không được, con về phòng nằm suy nghĩ mau !", đó là xong chuyện. Anh cho đó là kết quả của bao nhiêu năm tháng anh đã học từ thiền định, cái tâm lắng dịu sẽ thay đổi được cháu, từ nay sẽ không bao giờ dám dẫn trai về nhà ngủ nửa vì câu nói đầy triết lý của bố, mang tính chất rất thiền tịnh.

Qua bao nhiêu điều nghịch lý ấy về thiền, những hiện tượng dường như khá mâu thuẩn và có vẽ nghịch lý ấy, tôi suy nghĩ ra 1 điều: hành đạo và tâm đạo trong thiền là hai phạm trù khác nhau. Tựa như ai cũng biết thịt mở có thể gây nhiều chứng bệnh trong mạch máu và tim, nhưng không thể từ chối thuởng thức một món ăn ngon, mọi người biết giải phẩu đặt Silicon trong ngực có thể tạo ra các bứu ung thư nhưng bao nhiêu người cô gái cưỡng lại được muốn mình đẹp dưới ánh mắt khác phái v.v.. Tựa như một phụ nữ không có sức khỏe tốt, không có nhiều thiện tâm, dùng son phấn che đậy được các khuyết điểm nầy trong giây lát nhưng không thể tạo sức sống thật của cô. Tựa như một ông không bao giờ tập dợt, săn sóc thể lực, có thể dùng các phụ tùng như y phục che đậy cái bụng đầy bia nhưng không bao giờ nó có thể làm nên sức mạnh hay kéo dài tuổi thọ của ông. Đối với nhiều người, thiện chí hành đạo hay thiền như lớp son phấn, dăm ba cuốn sách và triết lý đi cùng làm thành hành trang của kẻ Thiền-giả, quần áo làm đẹp bề ngoài khi cần soi vào gương, son phấn, mùi thơm ngát của nước hoa không thẩm thấu vào cái tâm của một người, gặp mưa gió là trôi tuột, mục rã.

Tôi tin rằng, trời sinh ra con người cũng đã cho nó có đủ khả năng để thích nghi, tự vệ và chuẩn bị bản thân để đạt đến hạnh phúc, con người không đạt đến hạnh phúc chỉ vì tiêu hao năng lực trời cho sẵn vào những mục đích sai lầm nào đó. Cơ thể chúng ta cần nước để vận hành các hiện tượng sinh hoá bên trong nó nhưng nước ấy đâu cần có nồng độ và hương vị của rượu? Anh thích thú vui giải trí cảm giác mạnh hoặc đo lường khả năng đối phó hay bản lãnh đàn ông của anh qua một canh bạc đầy tính phiêu lưu, anh đâu cần đem hết hạnh phúc gia đình, nhà cửa cả đời xây dựng đặt vào 1 cây bài?. Chị muốn phô trương sự duyên dáng, hấp dẩn cử tọa bằng câu chuyện chị kể về 1 cô gái nào đó chị thâm thù?. Bị kẻ gian giật tiền hay móc bóp mất bạc ngàn thì không phải là điều vui nhưng đem trút tất cả bực dọc đó vào bửa ăn trong gia đình, đá cho đập mèo, gây khó chịu mọi người chung quanh với bao nhiêu tiếng thở dài chán ngán của bạn một cách phi lý, là bạn đã tổn thất đến hai lần cùng một nguyên nhân Đó chính là mấu chốt cốt lỏi của thiền môn mà nhiều người đang đi tìm.

(còn tiếp)