Cơ sở võ học của AIKIDO

[BMTD]

Hầu như mỗi dân tộc trên thế giới đều có những cách giải thích khác nhau về cội nguồn của mình, của loài người, của các loài sinh vật và của cả vũ trụ. Các “truyền thuyết” này phản ánh thế giới quan của con người từ thuở ban sơ, tìm cách lý giải về cội nguồn của mình và thế giới xung quanh.

Nền văn minh Trung Quốc cổ đại không chỉ ghi nhận các truyền thuyết. Các nhà tư tưởng đã đi một bước xa hơn, hệ thống hóa các truyền thuyết thành những luận thuyết về con người, về thế giới tự nhiên và về vũ trụ. 3 luận thuyết chủ đạo có ảnh hưởng đến Trung y là Khí, thuyết Âm dương và thuyết Ngũ hành.

3.1 Khí: Nguồn gốc của vũ trụ

Theo chủ thuyết này, vạn vật trong vũ trụ được hình thành từ KHÍ. Khí là cái vô hình, lan tỏa khắp nơi, khi ngưng tụ lại thì thành vạn vật, thành vũ trụ. Con người là một vật thể trong vũ trụ, vì vậy cũng được tạo ra từ khí.

Khí ở đây được gọi là tiên thiên khí và có khi được đồng nhất với khái niệm Thái Cực. Điều này có nghĩa là trước khi vũ trụ hình thành thì chẳng có gì khác ngoài tiên thiên khí. Khí hiện hữu khắp nơi, ngay cả khi vạn vật đã hình thành.

Bởi vậy, cơ thể con người chứa đầy khí, và mọi hoạt động đều có sự dẫn dắt của khí. Khí chuyển động thông suốt thì cơ thể mạnh khỏe; khí tắc nghẽn thì sinh bệnh.

3.2 Thuyết Âm dương

Tư tưởng chủ đạo của thuyết này xem Âm và Dương là 2 mặt đối lập trong một thể thống nhất, nghĩa là có đối lập, có tương tác và chuyển hóa qua lại nhưng vẫn thống nhất với nhau như được hình tượng trong vòng tròn Thái Cực hay Thái Cực đồ.

Theo đó, Dương biểu thị cho Mặt trời, cho ánh sáng, cho sức mạnh, cho cái động, cho giống đực, tương phản với Âm biểu thị cho Mặt trăng, cho bóng tối, cho yếu mềm, cho cái tĩnh, cho giống cái.

Thế giới tồn tại và phát triển nhờ Dương và Âm luôn tương tác với nhau, chuyển hóa lẫn nhau, khi đến cực Dương thì thành Âm, đến cực Âm lại trở về Dương. Hơn thế nữa, trong Âm có Dương và trong Dương có Âm, như ta thấy trong vòng tròn Thái Cực: trong nửa trắng (Dương) có một vòng đen (Âm); trong nửa đen (Âm) có một vòng trắng (Dương).

3.3 Thuyết Ngũ hành

Theo thuyết này, vũ trụ có 5 thành tố cơ bản là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Lúc đầu, người ta quan niệm đây là 5 yếu tố cấu thành vật chất, tương tự như khái niệm nguyên tố trong hóa học. Về sau, người ta giải thích đây không chỉ là 5 yếu tố vật chất mà còn là 5 động lực vận động: Thủy (nước) thấm xuống; hỏa (lửa) nóng bốc lên; mộc cong hay thẳng; kim biến dạng được; thổ có thể trồng trọt, gặt hái.

Ngũ hành hoạt động theo quy luật tương sinh, tương khắc:

- Mộc sinh Hỏa và khắc với Thổ;
- Hỏa sinh Thổ và khắc với Kim;
- Thổ sinh Kim và khắc với Thủy;
- Kim sinh Thủy và khắc với Mộc;
- Thủy sinh Mộc và khắc với Hỏa.

Quan niệm này được vận dụng vào Trung y để giải thích về đặc tính và hoạt động của các phủ tạng.