3- Hòa hợp.
Sự hòa hợp là nguyên lý căn bản nhất trong Aikido. "Hòa hợp" trong tiếng Nhật là "Ai" (từ chữ Ai-Ki-Do). "Ai" có nghĩa là sự hòa nhập và trộn lẫn các nguồn lực hay năng lượng khác nhau. Nguyên lý hòa hợp được dùng để giải quyết những xung đột, va chạm, hoặc mâu thuẫn, đối kháng trong tập luyện hoặc thực tế.
Hợp lực ( blend) thay vì đối đầu với uke:
Thông thường, hành động đầu tiên trong một kỹ thuật Aikido là hòa hợp với uke. Khi đòn tấn công được uke phát ra, bạn sẽ dùng một trong nhiều cách khác nhau để hòa nhập vào dòng tấn công đó, nhưng điều quan trọng là phải làm sao thoát ra khỏi sự tấn công của uke một cách thông minh và khéo léo. Các di chuyển trong Aikido có mục đích giúp bạn thoát ra khỏi đường tấn công của uke và luôn đặt bạn ở vị trí an toàn. Bằng sự hòa nhập vào lực và hướng tấn công của uke, bạn sẽ tránh được sự va chạm đáng kể ( có thể gây thương tích cho cả đôi bên), đồng thời tạo được cho uke một cảm giác ảo- uke nghĩ là đòn tấn công có hiệu quả. Trong khi ngược lại thì thực tế là bạn đã ở vị trí an toàn và khống chế được uke. Với cảm giác ảo bạn tạo ra cho uke, uke khi không cảm thấy lực đối kháng sẽ phát lực thêm mạnh hơn, va` nhờ đó, bạn sẽ có cơ hội dùng lực của uke để ném uke, hoặc lái hướng lực đi theo chiều hướng khác.
Một trong những biện pháp hữu hiệu nhất để đánh giá hiệu quả đòn thế Aikido giữa hai người đang tập luyện với nhau là quan sát, chú ý xem mức độ của sự va chạm, giằng co, hoặc đối kháng giữa hai bên. Nguyên lý của sự hòa hợp là thay vì di chuyển trực tiếp thẳng vào hướng lực của uke, bạn phải di chuyển xung quanh hướng lực đó, hoặc lái nó đi hướng khác xung quanh bạn. Những kỹ thuật (đòn thế) Aikido được hinh` thanh` để bạn có thể thực hiện điều này, nhưng bí quyết để có thể thực hiện và hoàn chỉnh những kỹ thuật đó là sự cảm nhận về xung đột và đối kháng ngay trước khi thực hiện bất kì kỹ thuật nào.
Nguyên lý của hiệp khí (aiki) sẽ giải quyết được những đối kháng
Khi tập luyện, cả uke và nage đều cố gắng giữ trọng tâm và phát lực để có lợi thế chiến thuật cho mình. Do đó, khi uke nắm bắt, hay tấn công dưới mọi hình thức, bạn sẽ làm sao để làm chệch hướng tấn công và lái nó đi theo hướng bạn muốn. Tuy nhiên, uke có thể thay đổi cách tấn công trong bất cứ lúc nào. Do đó, bạn cần chú ý và tập trung để cảm giác được sự thay đổi đó, để có thể phản ứng đúng lúc và thích hợp. Một nguyên lý cơ bản của sự hòa hợp là khi bạn cảm thấy kháng cự, bạn phải biến đổi đòn thế hoặc cách vào đòn cho tới khi không còn cảm giác đó nữa.
Thoát khỏi trục tấn công
Trong một số môn võ, chẳng hạn karate, khi bị tấn công thì ta phải trụ cho vững rồi đỡ gạt và phản công. Aikido lại khác, một trong những nguyên tắc chính là phải thoát khỏi trục tấn công. Tưởng tượng có một đường thẳng chạy từ đỉnh đầu xuống chân, chia thân thể ra làm đôi, đó là trục chính tâm. Những phần quan trọng như mặt, cổ họng, chấn thủy và hạ bộ đều nằm trên trục chính tâm. Tay chân mà trúng đòn thì có khi còn xoay sở được phần nào chứ những phần hiểm yếu trên trục chính tâm mà dính đòn thì chỉ có gục. Do đó aikido không chủ trương trụ chắc một chỗ, thay vào đó là thoát khỏi trục tấn công và di chuyển đến một vị trí thuận lợi hơn. Tuy nhiên phải tránh đòn sao cho khéo, chứ nếu chỉ bước lui hay nhảy sang hai bên thì không hiệu quả, vì như vậy tạo ra khoảng trống cho đối phương tấn công tiếp. Cách tránh đòn khôn ngoan thường là nhập nội (irimi) và xoay người (tenkan).
Irimi là một bí quyết của aikido mà nhiều môn võ khác không có. Thoạt nghĩ thì nhập nội có vẻ ngược đời, đối thủ đang tấn công mà mình lại nhảy vào để hứng đòn sao ? Nhưng thật ra Irimi có nghĩa là di chuyển đến một nơi an toàn. Thí dụ như khi đối thủ phang gậy nhắm vào đầu mình thì chỗ an toàn nhất là sau lưng hắn, và ta bước đến đó bằng cách đi "xuyên qua" hắn ta. Thật ra là ta bước nhắm thẳng vào trọng tâm đối phương, đến lúc gần chạm mới lách sang một bên.
Nhập nội tức là ta không né tránh hay chạy trốn mà lại có vẻ như sắp bị trúng đòn, khiến kẻ tấn công không gượng đòn hay đổi hướng đánh, như vậy có lợi cho ta hơn. Nếu ta vừa nhập nội vừa nhả Khí thì đối phương sẽ cảm thấy trọng tâm như bị xuyên thủng, luồng khí của đối phương bị chặn ngang giữa chừng nên đối phương dễ mất thăng bằng. Nếu dụng khí đúng mức thì chỉ cần nhập nội đã đủ hoá giải đòn tấn công.
Irimi đúng cách giúp bạn có thể "biến mất" ngay trước mắt đối phương. Trong một lần tâp với một võ sinh đàn em, tôi (tác giả sách này) lao vào tấn công nhưng uke cứ đứng yên thản nhiên cười cười như sẵn sàng lãnh đòn, bất chợt tôi thấy cậu ta biến mất tiêu. Cách nhập nội khéo đến mức cậu ấy lướt ngang hông hồi nào tôi cũng không hay, trong chớp mắt đã biến từ trước mặt ra sau lưng tôi và quật tôi ngã nhào.
Tóm lại, irimi vừa phải là một mũi giáo vừa là một cơn sóng. Irimi như mũi giáo nhọn xuyên thủng trọng tâm mà cũng là một cơn sóng ào ạt đổ chụp xuống đối phương. Irimi là một sức mạnh không thể xem thường.
Lối xoay người tránh né thường gặp trong aikido là Tenkan. Khi bị đ ẩy mà xoay người đi chính là tenkan. Khi bị uke xô vào ngực, ta xoay người quanh cánh tay của uke sao cho ta vẫn áp sát với cánh tay và thân mình uke. Xoay như vậy ta đã ra khỏi hướng tấn công, đang từ trước mặt chuyển qua bên hông uke, an toàn hơn nhiều.
Cũng giống như Irimi, tenkan giúp ta khỏi bị trúng đòn và đưa ta vào một vị trí tương đối an toàn và thuận lợi để di chuyển hay thi triển đòn thế. Thưòng thì sau tenkan sẽ là những động tác xoay, nage như ở tâm điểm của vòng tròn và năng lượng của uke bị dẫn dắt chung quanh hay xoáy trôn ốc bên ngoài. Tenkan có thể ví như một cơn lốc xoáy, ta an ổn ở giữa trung tâm trong khi đối phương bị quay cuồng bên ngoài.
Trả lời kèm Trích dẫn