Since encountering Yamaguchi sensei’s keiko and starting to pursue soft keiko myself, I grew to have more and more doubt about practicing vigorously and voraciously in the practice of forms. I increasingly thought that I couldn’t continue practicing that way.“The mind of a person who has arrived does not stop at anything”The mind of the man who arrived does not stop at one thing even for a bit. It is like pushing down a gourd into the water” – Takuan, Fudochishinmyoroku (The Unfettered Mind) (No matter how many times one pushes, the gourd does not stop and stay in one place. The mind of a person who has trained to the highest levels does not stop one bit at anything, like a gourd that is pushed into water.)
\With that said, there was no way I could just do that soft way from the start. After all, it meant not doing what I’d known up to that point but rather starting into the realm of the unknown.
Still I did what I could, which was to simply attend Yamaguchi sensei’s keiko and take what I was told, what I was, and what I felt from taking ukemi into my own keiko and and attempt to do it with my students. Because this was no longer about defeating an opponent or forcibly making techniques work, my partners didn’t take ukemi for me. When that happened, I would become irritated and revert to using strength. But I knew that doing so would lead nowhere, so I swallowed my pride and asked people to take ukemi for me.
Of course, they could not suddenly take soft ukemi for me. It was still the general kind of ukemi one would see anywhere. However, I continued to tirelessly apply myself at soft keiko and it gradually began to work. I gradually stopped needing to ask people to take ukemi for me. Little by little, what I was doing began to work even with people who would attack using a lot of muscle power, were stiff, or stiffened up easily. For this reason, I came to stop telling students that soft ukemi was better.
It was not until quite a while later that I started to mention ukemi again. Ultimately, in order to realize a proper keiko of forms, the form of not only the tori but the uke also must be correct. In aikido keiko, if it is decided that at the moment we are doing ikkyo, then we do ikkyo; if it’s shihonage, we do shihonage; and we repeat that thing many times in order to absorb into our bodies correct movement. If the uke does something unsuitable or resists oddly, or if the tori is preoccupied with causing pain or making techniques work, the result is something that deviates from the form and we absorb incorrect way of using the body.
In order to do proper keiko, both tori and uke should do the movement they’re supposed to do, and refine their respective internal senses.
*
Takuan compared the mind of a person who has “arrived” (i.e., at enlightenment) to pushing down with one’s hand on a gourd floating on water. This is also applicable to doing soft ukemi, where the tori may feel any power that is added is dispersed or slips off, and yet the uke is not being evasive. The moment tori feels engagement, or collision, uke moves and tori cannot completely disrupt uke’s balance. It is said, “Soft and weak overcomes hard and strong”. Similar to the softness of water, there is no crashing or colliding, but rather responding to tori’s movement based on fine perception.
Soft ukemi clearly better improves one’s capacity to match and respond to the partner. We could also say that emphasizing soft ukemi refines the senses needed to match and respond.
It’s ideal if, in addition to softness, there is stickiness. What is meant by sticky ukemi is that it requires tori to use more energy. Tori finds it difficult to reach an end to any movement, and the continual exchange characterized by “5 and 5 are 10, 2 and 8 are 10, 1 and 9 are 10” keeps going.
In soft keiko, even within one form, such kinds of interaction are occurring, and both parties polish and cultivate each other.
Kể từ khi trải nghiệm cách tập của thầy Yamaguchi và khi bắt đầu theo đuổi cách tập luyện nhẹ nhàng, tôi dần dần trở nên nghi ngờ về việc luyện tập hùng hục và mạnh bạo. Tôi càng lúc càng nghĩ rằng tôi không thể tiếp tục luyện tập theo cách đó.Tâm trí của một người đã giác ngộ không bao giờ vướng bậnTâm trí của người đã giác ngộ không bao giờ vướng bận cho dù một chút. Nó như nhúng quả bầu xuống nước” Takuan, (Tâm vô sanh trú)
(Cho dù bạn nhúng quả bầu xuống bao nhiêu lần, nó không bao giờ đứng lại và dừng một chỗ. Tâm trí của một người đã được tập luyện và đạt được cảnh giới cao nhất không bao đứng yên dù chỉ một chốc ở bất kỳ cái gì, giống như quả bầu bị nhúng xuống nước).
Như đã nói, không có cách gì mà tôi có thể thực hiện được cách tập luyện nhẹ nhàng ngay từ đầu. Nhưng sau cùng, điều đó có nghĩa không tập theo cái mà tôi đã biết cho đến thời điểm đó mà bắt đầu bước vào vùng đất mà mình chưa hề biết tới.
Tôi vẫn làm những cái tôi có thể, đơn giản như là dự lớp của thầy Yamaguchi, đem những cái tôi được chỉ, những cái tôi thấy, và những cái tôi cảm nhận khi làm uke vào trong việc tập luyện của mình, nỗ lực thực hành với học trò của mình. Vì cách tập luyện này không còn chú trọng tới thắng đối phương hay hiệu quả của đòn, bạn tập của tôi không té (ukemi) như tôi mong muốn. Khi điều đó xảy ra, tôi trở nên khó chịu và quay lại dùng sức. Nhưng tôi biết rằng điều đó sẽ chẳng dẫn tới đâu, nên tôi dẹp sự kiêu hãnh của mình qua một bên và nhờ mọi người té cho tôi.
Dĩ nhiên, họ không thể tự nhiên té (ukemi) một cách nhẹ nhàng cho tôi. Cách té (ukemi) của họ cũng giống như cách ukemi mà bạn thấy ở bất kỳ nơi đâu. Tuy nhiên, tôi vẫn hang say tiếp tục ép mình vào cách tập luyện nhẹ nhàng và nó dần có hiệu quả. Tôi từ từ không còn phải nhờ người khác thực hiện ukemi cho tôi nữa. Từng chút và từng chút một, những gì tôi làm bắt đầu có hiệu quả ngay cả với những người dùng nhiều sức mạnh cơ bắp để tấn công, những người cứng, hay hay tự nhiên gồng cứng lên. Cũng vì vậy, tôi đã ngừng không còn bảo học sinh của mình rằng làm uke mềm sẽ tốt hơn.
Tôi không đề cập tới kỹ thuật ukemi trong vòng 1 thời gian khá lâu. Cuối cùng thì, để hiểu được cách tập đúng đắn các bài tập theo kiểu quyền, cả tori và uke đều phải làm cho đúng. Tập Aikido, nếu ta tập Ikkyo, là chúng ta tập ikkyo; nếu là shihonage, là chúng ta tập shihonage; chúng ta tập đi tập lại những đòn đó nhiều lần để cơ thể chúng ta thấm được những động tác đúng. Nếu uke làm cái gì đó không phù hợp hay kháng cự một cách kỳ cục, hay nếu tori chỉ nghĩ đến việc đánh cho đau hay đánh cho được, kết quả là sẽ xa rời khuôn mẫu và chúng ta hấp thụ sai cách sử dụng cơ thể.
Để tập luyện đúng cách, cả tori và uke phải thực hiện di chuyển mà các bên phải làm và trau truốt những nội giác quan tương ứng.
Thầy Takuan so sánh tâm trí của người đã “giác ngộ” như nhúng quả bầu xuống nước bằng một tay. Cái này cũng áp dụng với ukemi mềm, trong trường hợp mà tori cảm thấy lực tăng thêm, hay chuyển hướng hay tuột mất, và uke dù vậy vẫn không lảng tránh. Thời điểm mà tori cảm thấy sự va chạm, hay xung đột, uke di chuyển và tori hoàn toàn không thể làm uke mất thăng bằng. Có câu “Nhu thắng cương”. Tương tự như sự mềm mại của nước, không có sự va chạm hay xung đột, mà là sự phản ứng lại các di chuyển của tori dựa trên những gì cảm nhận được.
Ukemi mềm mại nghĩa là làm tang khả năng hòa hợp và tương tác với bạn tập. Chúng ta cũng có thể nói rằng nhấn mạnh ukemi mềm sẽ dần hoàn thiện các giác quan cần thiết để hòa hợp và phản ứng.
Lý tưởng nhất là nếu chúng ta có thể thêm tính chất dính vào ukemi mềm. Ukemi dính nghĩa là tori sẽ mất nhiều năng lượng hơn. Tori sẽ thấy khó khăn để đi đến cuối cùng của mọi động tác. Nguyên tắc trao đổi “5 với 5 là 10, 2 với 8 là 10, 1 với 9 là 10” cứ thế tiếp tục.
Trong tập luyện mềm mại, ngay cả trong một kỹ thuật, sự tương tác xảy ra liên tục, và cả hai bên mài dũa và giúp đỡ nhau tiến bộ.
Trích Vibration and Connection - The Aikido That I Pursue - Seishiro Endo.
Ghi chú: Vì bản dịch này dựa trên bản dịch tiếng Anh và hiểu biết hạn hẹp của người dịch, nên có nhiều chỗ chỉ dịch thoát nghĩa, chứ không hoàn toàn bám sát nguyên bản tiếng Nhật. Rất mong các bạn thông cảm và góp ý.
Trả lời kèm Trích dẫn