Cơ sở võ học của AIKIDO

[BMTD]

Khác với y học phương Tây vốn dựa trên những chứng cứ khoa học thực nghiệm, y học phương Đông xây dựng hệ thống lý luận của mình dựa trên các quan niệm về khí, âm dương và ngũ hành.

Theo đó, hoạt động của cơ thể là kết quả của sự vận hành thống nhất của các cơ quan trong cơ thể (phủ tạng). Các phủ tạng được thông nối với nhau bằng một hệ thống kinh mạch (12 kinh và 8 mạch). Hệ thống kinh mạch chứa khí và có nhiệm vụ vận chuyển khí đi và đến các phủ tạng, làm cho cơ thể hoạt động thông suốt.

3.4 Lục phủ và ngũ tạng

Theo quan niệm của y học phương Đông, các cơ quan chính trong cơ thể gồm có 6 phủ và 5 tạng (lục phủ ngũ tạng). Phủ là cơ quan rỗng, nằm nông và thuộc Dương; tạng là cơ quan đặc, nằm sâu và thuộc Âm.

- Có 6 phủ, bao gồm: Vị, Đảm, Đại trường, Tiểu trường, Bàng quang, Tam tiêu
- Có 5 tạng, bao gồm: Tỳ, Can, Phế, Tâm, Thận.

Về mặt âm dương, người ta ghép phủ tạng như sau:
- Tỳ đi với Vị;
- Can đi với Đảm;
- Phế đi với Đại trường;
- Tâm đi với Tiểu trường;
- Thận đi với Bàng quang;
- Tam tiêu đi với Tâm bào (màng tim).

Như vậy người ta phải đưa thêm khái niệm Tâm bào (một phần của Tâm) để cho phù hợp với quan niệm âm dương.

Về mặt ngũ hành, người ta cho rằng:

- Cặp Tỳ-Vị thuộc Thổ;
- Cặp Can-Đảm thuộc Mộc;
- Cặp Phế-Đại trường thuộc Kim;
- Cặp Tâm-Tiểu trường thuộc Hỏa;
- Cặp Thận-Bàng quang thuộc Thủy;
- Cặp Tam tiêu-Tâm bào thuộc Hỏa (giống cặp Tâm-Tiểu trường).

Mới nghe qua, chúng ta thường nghĩ rằng các phủ tạng tương ứng với các cơ quan cụ thể như lách-tụy (Tỳ), dạ dày (Vị), gan (Can), mật (Đảm), phổi (Phế), ruột già (Đại trường), tim (Tâm), ruột non (Tiểu trường), thận (Thận), bàng quang (Bàng quang). Thật sự, khái niệm phủ tạng trong Đông y mang ý nghĩa chức năng nhiều hơn và chỉ tương ứng một phần với các cơ quan giải phẫu của Tây y.