Hành trình của một Uchi-deshi.
Hầu hết mỗi môn phái võ thuật của Nhật điều có nói về Uchi-deshi, những phần tử nồng cốt trong việc phát triển môn phái. Vậy Uchi-Deshi là gì? Đóng vai trò gì trong nền võ thuật Nhật bản? Hiện tình của Aikido tại Nhật bản thế nào? Xin mời các bạn cùng tìm hiểu.
Nhân ngày "Melbourne Martial Arts Seminar 2006", có rất nhiều môn phái tham dự trong đó có sự góp mặt của Saburo Takashima Sensei từ Nhật đến, DCH xin lấy danh nghĩa là một Thành viên của Hiepkhidao.com và qua sự quen biết xin được làm một cuộc phỏng vấn ông ta vào ngày 28/8/06 vừa qua. Đúng là một phong cách con nhà võ cởi mở và rất vui vẻ - Ông ta chấp nhận ngay dù chưa bao giờ được nghe đến Hiepkhidao.com.
Sensei Saburo Takashima là một huấn luyện viên Yoshinkan, Ông ta hiện là huấn luyện viên chính cho "Cảnh sát nội thành Tokyo" và "Biệt đội Cảnh sát Cơ động" qua những khoá tập luyện cực kỳ "tàn bạo". và đó chính là một phần huấn luyện bắt buộc trong khoá học toàn thời gian của họ. Sinh năm 1973 tại San Paolo, Ba Tây, Takashima Sensei sang Nhật sống từ khi 7 tuổi, và là một Uchi-deshi (môn sinh nội trú) tại tổng đàn (Hombu) Yoshinkan từ năm 1997. Hiện nay ông đang mang Huyền đai IV đẳng Jokyo. Qua bài phỏng vấn nầy ông nói về một khái niệm hiện nay của giới trẻ Nhật Bản nghĩ thế nào về môn võ Aikido tại ngay xứ sở khai sinh ra nó, và sau nửa là ông cho chúng ta những thông tin về cuộc sống, vai trò của Uchi-deshi là gì và thế nào.
HKD.COM: Trước hết xin Thầy cho biết Thầy đã bắt đầu tập Aikido từ lúc nào?
Sensei: Tôi bắt đầu tập Aikido từ Tháng 12 năm 1996. Trong một duyên may tình cờ ghé qua một võ đường tập Aikido để xem vì tò mò, một huấn luyện viên của võ đường quen biết với nguời anh của tôi đang tập Aikido. Người huấn luyện viên đó khuyến khích tôi trở thành 1 thành viên của Yoshinkan.
HKD.COM: Điều gì đã làm cho Thầy đến với môn phái Aikido?
Sensei:Đầu tiên là cái đẹp và sự mượt mà của các đòn thế Aikido quyến rũ tôi. Những đòn thế đánh giống như múa hơn là một môn võ thuật. Kỹ thuật Aikido nhìn thấy như không hề dùng đến sức mạnh của bắp thịt Không có cuộc chiến đấu giửa 2 đối thủ đang cùng tập Aikido.
HKD.COM: Thầy là huấn luyện viên trưởng giảng dạy khoá "Yoshinkan senshisei" nổi tiếng là "hắc búa" trong các chi phái Aikido, xin thầy cho biết một số hiểu biết và kinh nghiệm Thầy đã đi qua !
Sensei:Khoá "Senshisei" là một khoá tập đáng nể trong 12 tháng học tập về Aikido, đầu tiên hết nó được thành lập để đáp ứng nhu cầu cần thiết của lực lượng cảnh sát Nội thành Tokyo. khoảng 40 năm về trước vì có rất nhiều cuộc nổi loạn, bạo động xảy ra và cảnh sát đã yêu cầy phái Yoshinkan huấn luyện đặc biệt cho "Cảnh sát cơ động" thuần thục các kỹ thuật tự vệ trong thời gian ngắn nhất. Khoá tập luyện này hiện nay mở rộng cho người ngoài lực lượng Cảnh sát tham gia.
Vì khoá tập luyện được thiết kế nguyên thủy cho Cảnh sát và tạo huấn luyện viên cho lực lượng Cành sát, cuộc tập luyện rất là nặng và tiếp tục giử mức độ nặng nhọc như vậy, Một thử thách lớn cho từng cá nhân tham gia và đứng trong một tập thể chung. Mọi người phải tự đẩy mình đến mức tuyệt hảo nhất.
Từ góc nhìn của tôi, như một huấn luyện viên của khoá "Senshusei" và những ngưởi đang theo khoá học, từng cá nhân phải liên tục vượt quá sức chịu đựng của chính mình. Đừng bao giờ lập một giới hạn ảo tưởng - Bạn sẽ ngạc nhiên những gì bạn có thể đạt được.
HKD.COM: Xin thầy cho biết ý nghĩ của giới trẻ Nhật Bản nhận xét và yêu chuộng Aikido như thế nào?
Sensei:Hiện nay tại Nhật, Aikido không sống vì giới trẻ mà sống được nhờ những người thuộc thế hệ lớn hơn, vì sao? Tuổi trẻ hiện nay có quá nhiều chọn lựa nên họ đắn đo giửa những đầu tư lâu dài, mà Aikido là một môn võ cần sự thiết kế cho tương lai dài trước mặt nên giới trẻ ít chú ý đến môn Aikido như thế hệ của 40 - 50 năm về trước nếu so sánh giửa Aikido và các môn võ thuật cộ truyền khác của Nhật. Tuy nhiên có hơn 50% số thành viên Aikido ở mức độ tuổi từ 35 45 trong phạm trù cả nước đó chính là lực lượng nồng cốt nhất để Aikido sống còn trong văn hoá Nhật Bản. Cá nhân tôi tin rằng Aikido chưa được khám phá đầy đủ bởi giới trẻ Nhật vì họ đang dư thừa thông tin, họ cần thời gian để hiểu biết, tiêu hoá và yêu chuộng nó hơn.
HKD.COM Tình hình của môn phái Aikido hiện nay như thế nào tại Nhật nói riêng và thế giới nói chung?
Sensei:Là một môn phái có tiếng và biết đến nhiều trên thế giới, nhưng chúng ta phải nói thật lòng mình là Aikido không mạnh nơi chính quê hương của nó, mà Aikido sống tại những nơi khác ngoài nước Nhật, giống như một cây đào có nguồn gốc tại Nhật nhưng khi đưa sang Ba Tây nó lại nở hoa và đơm trái nhiều hơn, và chuyện đó không có gì đáng ngạc nhiên vì chúng ta thấy được trường hợp môn Karate chẳng hạn nó mạnh ở Nhật và Hoa Kỳ chứ chính Okinawa chưa phài là một bộ môn lớn.
HKD.COM: Tại sao vậy thưa Thầy?
Sensei:Theo tôi nghĩ đó là một vấn đề văn hoá, cần nên tìm hiểu một cách nghiêm túc hơn mới hiểu được, lấy thì dụ Singapore chẳng hạn chỉ là một hòn đảo nhỏ nhưng tại sao nó có đến 13 võ đường Aikido nhưng Nagasaki là một thành phố lớn nhất nhì nước Nhật lại chỉ có vài 7 võ đường trong khi đó Nagasaki có những huấn luyện viên, võ sư hay nhất. Phải chăng tư tưởng Aikido cần thay đổi cho phù hợp hơn với người Nhật của thế kỷ 21? hay là cái thần của Aikido quá đi sâu vào triết lý của Thần Đạo Shinto nên họ không hứng thú nhiều để tìm hiểu thêm một chủ thuyết mới. Cái đó cần các nhà chuyên gia tâm lý chứ cá nhân tôi quá yếu kém để trả lời một cách chính xác được.
HKD.COM: Xin thầy cho biết là thầy đã trở thành một Uchi-deshi bằng cách nào, và phải có những bước đường chông gai nào không?
Sensei:Tại tổng đàng (Honbu) Tokyo, thường thì bạn phải đậu khoá "Senshusei" với điểm cao trước khi được trở thành một Uchi-deshi. Khoảng 2 hoặc 3 tháng sau khi gia nhập hàng ngũ Yoshinkan với tư cách là một thành viên thường trực, tôi được may mắn khuyến khích tham gia khoá học "Senshusei" nầy. Sau khi hoàn tất khoá học thì Shida Sensei đến hỏi tôi có ý thích để trở thành một Uchi-deshi không?, tôi rất vui vẽ nhận lời.
HKD.COM: Vị trí của một Uchi-deshi rất là đặc biệt, qua sách vở được biết là chỉ có những Sensei nào bước qua con đường Uchi-deshi mới có hy vọng vươn lên thành những cột trụ của môn phái, xin thầy vui lòng cho biết trách nhiệm và công việc hàng ngày của Thầy khi làm Uchi-deshi thế nào? Và trách nhiệm của Thầy có khác gì với những nhân viên khác tại tổng đàn Yoshinkan không?
Sensei:Theo truyền thống, Uchi-deshi là một ngưòi được chọn lựa trong rất nhiều môn sinh khác để tiếp tục truyền thống đặc thù của môn phái, thường thì uchi-deshi phải sống tại nhà, chung nhà với Thầy Chưởng môn, hoặc võ sư đứng đầu hệ phái. Uchi-deshi có trách nhiệm đáp ứng những cần thiết của thầy trong sinh hoạt võ hàng ngày, dọn dẹp nhà cửa giúp thầy, giử sạch trường lớp và đứng lớp. Mục tiêu là được cơ hội tập luyện gần nhất với phong cách của Thầy vì có nhiều thời gian hòa mình cùng sinh hoạt của Thầy hơn mọi người khác. Học để được các suy nghĩ của những vị thầy để một ngày làm thầy đó chính là phương châm quan trọng của Uchi-deshi. Ngoài ra còn học tập và ứng dụng các phương cách điều hành, quản trị công việc của tổ đình hàng ngày.
Uchi-deshi là một công việc toàn thời, người Uchi-deshi phải có mặt bất cứ lúc nào ở tồng đàn. Có lúc anh/chị ta không được lấy cả ngày nghỉ phép nhưng bây giờ thì chuyện gắt gao như vậy đã từ từ thay đổi.
Công việc khác biệt giửa Uchi-deshi và nhân viên thường nhật tại tổng đàn khác nhau chứ ! Lấy thì dụ: một itaku-shidoin, là huấn luyện viên bán thời chỉ làm việc trong giờ nhất định trong khi Uchi-deshi phải làm việc bất cứ lúc nào cần thiết và bất cứ nơi nào cần thiết. Nhân viên thường chỉ lo phần giấy tờ, tài chính, quản trị chuyên môn còn chúng tôi phải lo thêm các nhiệm vụ giặt đồ võ, lo chuyện nước uống cho Thầy khi Thầy giảng dạy.
HKD.COM: Xin thầy vui lòng cho biết Uchi-deshi ngày hôm nay khác với ngày xa xưa như thế nào?
Sensei:Ngày xưa một Uchi-deshi phài cực khổ hơn trong việc được thầy cho phép mình trở thành Uchi-deshi, phài vượt qua nhiều thử thách trong nhiều năm tháng dài chứ không như hiện nay người Thầy nhận thấy khả năng của môn sinh và trực tiếp đề nghị với nhau.
Cách đây 50 năm, Uchi-deshi phải lo cả miếng ăn giấc ngủ của Thầy, trong đó có cả sự "ăn theo" của gia đình thân quyến Thầy, kể cả trọng trách liều thân bảo vệ họ trước các kẻ thù của Thầy, Uchi-deshi chỉ cao hơn các người hầu vì được Thầy truyền dạy võ công và được đàm đạo về võ học với Thầy.
Hiện nay nhân phẩm của Uchi-deshi được tôn trọng rất nhiều so với ngày xưa, sự gần gủi giửa thầy và trò được thu hẹp ngày gần nhau hơn.
HKD.COM: Xin Thầy cho biết công việc của một ngày thầy sống như thế nào khi là Uchi-deshi?
Sensei:Sáng Uchi-deshi phải thức dậy vào lúc 4am 5am sáng trước Thầy để dọn dẹp lau chùi tổng đàn, võ đường, giặt giủ và xem lại lịch trình sinh hoạt của Thầy trong ngày để bổ xung hoặc chuẩn bị để đáp ứng nhanh khi cần thiết. Khi Tổng đàn mở cửa, tôi thường dành thời gian làm các công chuyện giấy tờ hoặc đứng các lớp hay phụ tá cho các huấn luyện viên khác.
Thay thế Thầy tiếp đón các vấn đề giao tế với mọi người xung quang như một phát ngôn viên, chào đón các tổ chức viếng thăm, tìm hiểu về Yoshinkan Aikido
Khi tối đến tôi là người cuối cùng rời võ đường sau khi dọn dẹp sơ sài, ghi chú những chuyện cần làm ngày hôm sau. May mắn là hiện nay tại tồng đàn Yoshinkan chúng tôi có hơn 5 người làm Uchi-deshi nên chúng tôi vẫn thường xuyên trao đổi công việc và chia sẽ trách nhiệm với nhau, và một khi làm một Uchi-deshi thì ít ai bỏ cuộc dọc đường ngoại trừ trường hợp hết sức đặc biệt.
HKD.COM: Thầy thường được gọi để làm Uke cho các Võ sư hàng đầu khi giảng dạy tại Tổng đàn Yoshinkan, có một kỹ thuật hay một kỷ niệm gì nổi bậc mà thầy cho là đáng nhớ nhất, xin thầy chia xẽ với mọi người.
Sensei:Làm Uke, đó là một kỹ thuật chứ nào phải chỉ đơn thuần là kẻ chịu đòn, mình phải đi theo sự đẩy đưa của người Nage. Chỉ cần một cái chớp mắt hay một hành động khác lạ Uke phải hiểu được ý muốn Nage muốn gì hầu đáp ứng cho ăn khớp đẹp mắt, như cuộc biểu diễn tại Trường trung học Kolabi mới đây do Yoshinkai Aikido tổ chức chẳng hạn:
Tôi nhớ trong trường hợp khi mà thầy Inoue Kancho nói về kỹ thuật phản đòn, vì quá chú ý và căng thẳng về kỷ thuật nên khi nghe Thầy nói: "nếu Uke nhào tới như thế nầy.." Tôi lúc ấy tức khắc làm đúng theo ý tấn công của thầy thì bổng nhiên Thầy xoay mặt lướt sang câu chuyện khác nào đó, có lẽ do phàn ứng Thầy quá nhạy bén, tôi thấy mình được bay ngang qua đầu thầy bằng một đòn gì đó rất mới mà chưa hề được tập qua, khi trên không tôi còn nghe được tiếng hoan hô vang dội của mọi người vì kỹ thuật quá nhanh. đẹp của Thầy. Thầy tiếp tục cuộc biểu diễn trong khi tôi không thể đứng lên nổi và nhiều ngày sau đó Thầy vẫn thắc mắc là tại sao tôi nằm dưới đất khi Thầy đang nói chuyện vui về ngày mới học võ thầy bị Uke tấn công ra sao. Một kỷ niệm đáng nhớ không quên được và là bài học phải dùng cái đầu trước khi hành động bất cứ điều gì và tập trung.. tập trung.
HKD.COM: Theo ý kiến riêng của Thầy vị trí của Aikido và ành hưởng của nó trên tcuộc sống của thế giới hiện đại chúng ta như thế nào?
Sensei:Aikido rất tốt trong tiến trình phát triển và giử cho tâm hồn mình bình lặng, rất thích hợp cho xã hội ôm đồm ngày nay. Mọi người ai cũng có gắng chạy đua và xiếp mình cao hơn kẻ khác nên luyện tập Aikido giúp ta thoát khỏi cái vòng hệ lụy đó, bài học của một Uke hay Nage trong lối tập luyện truyền thống của Yoshinkai phải thay đổi Uke với tất cả mọi người khác trong võ đường khi tập chẳng phải đã dạy cho chúng ta bài học căn bản về xử thế trên đời đó sao? Phài hòa mình cùng mọi người trong công bằng và cảm thông.
Aikido có thể tập luyện bất cứ ở lứa tuổi nào, già hay trẻ, yếu hay mạnh. Một môn nghệ thuật mà cụ già 70 tuổi có thể luyện tập dễ dàng, thật kỳ diệu để thấy một cụ già tập luyện ukemi, làm uke.v.v.. Và Aikido chính là món vũ khí phàn hồi lại những suy nhược lo lắng - stress - trong đời sống rất hay.
HKD.COM: Cách tốt nhất để thấy được tiến trình tiến bộ của người tập luyện Aikido thưa Thầy?
Sensei:Shioda Soke và nhiều vị Thầy khác từng nói: "Hãy chân thành và trong sáng" khi bước vào một Võ đạo đường, tâm bạn phải thật lắng động, bỏ những lo toan bên ngoài cùng với đôi dép để cảm nhận được sự lớn mạnh của Aikido đang nở hoa trong tâm trí bạn. Tâm trí bạn đầy lo âu thì làm sao có chổ cho Aikido?
Hầu hết mọi ngưòi chỉ thấy sự tiến bộ của mình trong luyện tập khi có được người khác vỗ vai khen ngợi, điều khen ngợi chỉ là một trong nhiều cách nói "cố gắng lên đi, hơn tháng trước 1 tí xiú" chứ không có nghĩa là trong mắt người khen bạn là thần tượng. Nếu tin chỉ cần và nên tin phân nửa thôi, phần còn lại phải tự mình thấy tiến trình mình đạt tới mức độ nào, chỉ mình mới hiểu được mình.
Nhiều người khi tập Aikido tỏ ra dễ dàng chán nản khi thấy hàng ngày vẫn tập hoài những căn bản rất quen thuộc. Bạn ơi ! cùng với một kỹ thuật "kamae" hay "Ukemi" rất thông thường nhưng một võ sư có 20 năm luyện tập nó rất khác với một anh chỉ vỏ vẻ vài năm vài tháng, một kỹ thuật được trui luyện thêm 1 ngày nó đã khác với người tập ít hơn 1 ngày.
HKD.COM: Nếu thầy không chọn con đường là Uchi-deshi thì Thầy sẽ làm gì sinh sống?
Sensei:Tôi từng học về kịch nghệ trước khi đến với Aikido, tôi từng ước mong mình được trở thành một nhà ngoại giao. Có thể qua con đường Aikido tôi có thể biến ước mơ mình thành sự thật, nhờ Aikido tôi đã đến được nhiều bến bờ, nhiều nơi với Thầy Kancho khi đuợc chọn làm cố vấn riêng cho Thầy trong các chuyền công du khắp nơi trên thế giới.
HKD.COM: Xin đại diện toàn thể anh em HKD.COM kính chúc Thầy luôn khoẻ mạnh và cám ơn Thầy cho buổi phỏng vấn rất lý thú nầy !
Sensei:Không có chi... Tôi mong là mình có thể hiểu được tiếng Việt để tham gia vào hhiepkhidao.com với tất cả quý vị, tạm thời tôi không biết 1 chử Việt nào cả, hy vọng vào giửa năm tới tôi sẽ được đi đến du lịch tại Việt Nam theo chương trình dự định mấy năm nay, tin là sẽ hiểu biết được nhiều hơn về con người Việt Nam, đất nước xinh đẹp của các bạn. Chào tất cả.
Thông tin về Saburo takashima Sensei có thể tìm thấy nơi đây:
www.yoshinkan-aikido.org/contents/iyaf_information/ayi_online/contents/iyaf_information/ayi_online/files/V1N1_AYI_Online.pdf
www.e-budo.com/forum/showpost.php?p=167375&postcount=4
Thân mến.:friends: :friends:
