hagakure
05-30-2007, 02:28 PM
Thơ Haikư và Thiên Nhiên 1
http://photo-origin.tickle.com/image/115/3/6/O/115365029O585706367.jpg
Con bạch tuộc nằm trong lọ ,
Thả hồn theo những giấc mơ ,
Trên biển trăng mùa hạ
Takotsubo ya
hakanaki yume wo
natsu no tsuki
( Matsuo Basho )
Loài bạch tuộc thích bò vào những khe đá dưới biển . Để bắt chúng , chỉ cần thả những cái lọ sành xuống đáy biển vào ban đêm . Bạch tuộc bò vào , và chỉ khi giật mình tỉnh dậy khi người ta kéo những chiếc lọ lên vào sáng hôm sau .
Bài thơ vẽ lên hình ảnh mặt trăng trên biển vào một đêm hè . Dưói đáy nước , nằm sóng soài trong lọ , con bạch tuộc thả hồn lang thang , không hề biết số phận mình sẽ ra sao vào sáng hôm sau .
Basho làm bài Haiku này cách đây hơn 300 năm , khi đang nhàn du ở vùng Kansai ( Osaka ) ở tuổi 44 , 45 . Bài thơ xuất hiện trong nhật ký du hành của ông tựa đề Oi no kobumi ( Ký sự của một cái hòm đeo lưng sờn cũ )
Những bài viết trước và sau này trong cuốn nhật ký giúp ta biết rằng Basho viết nó ở Akashi , gần Kobe . Akashi nằm tại một trong những cửa ngõ vào vùng biển Nội hải Seto , và nổi tiếng có nhiều bạch tuộc . Có lẽ Basho đã thấy một số bẫy bạch tuộc nằm trên bờ biển khi ông tản bộ qua đó . Việc ông nhắc đến trăng trong bài thơ không có gì đáng ngạc nhiên , vì đã có nhiều bài thơ ca ngợi cái đẹp của ánh trăng trên vùng này . Akashi còn là bối cảnh cho tác phẩm Genji Monogatari , một kiệt tác của thế kỷ thứ 11 , mà chủ đề nói về sự mong manh của tình yêu .
Cái bối cảnh lịch sử và văn học này giúp ta hiểu được những chữ " thả hồn theo những giấc mơ " . Bài thơ có ngụ ý xa xôi chứ không phải chỉ là một con bạch tuộc đắm mình trong một giấc mộng hão huyền . Chỉ khi chúng ta hiểu được bối cảnh của Akashi thì chúng ta mới thưởng thức trọn vẹn cái cảm xúc độc đáo được diễn tả một cách hài hước qua hình ảnh con bạch tuộc trong bài thơ . Bài thơ đưa ta liên tưởng đến số phận của chính mình - cuộc sống thật ngắn ngủi nhưng lại ấp ủ biết bao kỳ vọng và mơ uớc để cuối cùng tất cả đều trở thành mây khói - tựa như một giấc mơ !
( Takamura Yutaka , thi sĩ thơ Haiku )
http://photo-origin.tickle.com/image/115/3/6/O/115365029O585706367.jpg
Con bạch tuộc nằm trong lọ ,
Thả hồn theo những giấc mơ ,
Trên biển trăng mùa hạ
Takotsubo ya
hakanaki yume wo
natsu no tsuki
( Matsuo Basho )
Loài bạch tuộc thích bò vào những khe đá dưới biển . Để bắt chúng , chỉ cần thả những cái lọ sành xuống đáy biển vào ban đêm . Bạch tuộc bò vào , và chỉ khi giật mình tỉnh dậy khi người ta kéo những chiếc lọ lên vào sáng hôm sau .
Bài thơ vẽ lên hình ảnh mặt trăng trên biển vào một đêm hè . Dưói đáy nước , nằm sóng soài trong lọ , con bạch tuộc thả hồn lang thang , không hề biết số phận mình sẽ ra sao vào sáng hôm sau .
Basho làm bài Haiku này cách đây hơn 300 năm , khi đang nhàn du ở vùng Kansai ( Osaka ) ở tuổi 44 , 45 . Bài thơ xuất hiện trong nhật ký du hành của ông tựa đề Oi no kobumi ( Ký sự của một cái hòm đeo lưng sờn cũ )
Những bài viết trước và sau này trong cuốn nhật ký giúp ta biết rằng Basho viết nó ở Akashi , gần Kobe . Akashi nằm tại một trong những cửa ngõ vào vùng biển Nội hải Seto , và nổi tiếng có nhiều bạch tuộc . Có lẽ Basho đã thấy một số bẫy bạch tuộc nằm trên bờ biển khi ông tản bộ qua đó . Việc ông nhắc đến trăng trong bài thơ không có gì đáng ngạc nhiên , vì đã có nhiều bài thơ ca ngợi cái đẹp của ánh trăng trên vùng này . Akashi còn là bối cảnh cho tác phẩm Genji Monogatari , một kiệt tác của thế kỷ thứ 11 , mà chủ đề nói về sự mong manh của tình yêu .
Cái bối cảnh lịch sử và văn học này giúp ta hiểu được những chữ " thả hồn theo những giấc mơ " . Bài thơ có ngụ ý xa xôi chứ không phải chỉ là một con bạch tuộc đắm mình trong một giấc mộng hão huyền . Chỉ khi chúng ta hiểu được bối cảnh của Akashi thì chúng ta mới thưởng thức trọn vẹn cái cảm xúc độc đáo được diễn tả một cách hài hước qua hình ảnh con bạch tuộc trong bài thơ . Bài thơ đưa ta liên tưởng đến số phận của chính mình - cuộc sống thật ngắn ngủi nhưng lại ấp ủ biết bao kỳ vọng và mơ uớc để cuối cùng tất cả đều trở thành mây khói - tựa như một giấc mơ !
( Takamura Yutaka , thi sĩ thơ Haiku )