10- Ukemi Nghệ thuật ngã
Những người mới tập thường có quan niệm sai lầm về kỹ thuật ngã (Ukemi) đó là nó hết sức thụ động, khó khăn và có vẻ tẻ nhạt. Với họ, phần thú vị chính là được ném người khác, còn bị ném thì chẳng hay ho chút nào. Tuy nhiên, có một cách tiếp cận khác khiến cho kỹ thuật ukemi trở nên thú vị, dễ tập, dễ thực hiện và hiệu quả hơn nhiều.
Ukemi chủ động
Kể cả khi đóng vai trò uke - nghĩa là người bị ném - thì Ukemi cũng vẫn là một khía cạnh tích cực. Một uke đúng nghĩa có hai vai trò. Thứ nhất là người tấn công, uke cần tấn công thật sự, dứt khoát tạo điều kiện thuận lợi cho nage dễ luyện tập. Một khi nage hợp với lực của đòn tấn công và bắt đầu dẫn lực sang hướng khác, vai trò sẽ thay đổi. Lúc này uke không còn là người dẫn lực mà trở thành người đi theo, nage trở thành người dẫn đường và dẫn lực sang hướng khác.
Sai lầm của người mới tập là tại thời điểm này họ trở thành người thụ động, để mặc cho nage kéo đi vòng vòng rồi ném xuống đất như những bao gạo. Là uke, bạn cũng cần luôn giữ thế chủ động, thay vì để mặc bị kéo vòng vòng và ném xuống đất hãy chủ động đi theo hướng của nage. Khi nage thực hiện kỹ thuật làm bạn mất thăng bằng, bạn hãy chủ động tách ra khỏi nage và hạ thấp cơ thể xuống mặt thảm. Lưu ý rằng, bất kể trong tình huống nào, uke luôn luôn phải chủ động, kể cả khi bị ném.
Chủ động hạ thẩp cơ thể
Lấy đòn Shomen uchi ikkyo làm ví dụ, uke chém mạnh và dứt khoát vào đầu nage, khi nage thực hiện ikkyo, người uke bị uốn cong và lực chém bị hướng xuống đất. Bạn có thể chọn một trong hai cách, đơn giản là bị ném xuống đất như một cái giẻ ướt hay là chủ động ngã. Khi muốn lấy lại thăng bằng, bạn cần chú ý hạ thấp người và giữ trọng tâm. Nếu nage vẫn cố gắng tiếp tục làm bạn mất thăng bằng, bạn vẫn có thể lấy lại thằng bằng nhờ thực hiện kỹ thuật ukemi chủ động. Quá trình này tiếp diễn cho đến khi bạn đã chạm đất hoặc nage thực hiện kỹ thuật bất động hoá.
Lý do của việc thực hiện động tác này là trong khi bạn vẫn thăng bằng và kiểm soát được nếu nage thực hiện sai kỹ thuật, khi đó bạn có thể lợi dụng sơ hở để đảo ngược kỹ thuật nếu bạn giữ thăng bằng và làm chủ được được kỹ thuật ngã của mình.
Phương pháp ukemi chủ động rất đơn giản, khi bạn cảm thấy mất thăng bằng, đừng chống lại. Hãy bước một hay hai bước để lấy lại thăng bằng và chủ động hạ thấp cơ thể xuống tới mặt thảm. Tất nhiên, tốc độ di chuyển của bạn phải tương ứng với tốc độ của nage.
Để có thể cảm nhận được, hãy hình dung bạn là uke. Tấn công nage và tưởng tượng cách anh ta thi triển kỹ thuật chống lại bạn, hãy chậm rãi đi theo. Nếu bạn vẫn kiểm soát được cơ thể trong khi di chuyển, bạn có thể chuyển hướng bất cứ lúc nào và có thể cảm nhận được khi nage thực sự ném bạn đi.
Nếu bạn có thể thực hiện kỹ thuật ukemi theo cách này, bạn sẽ trợ giúp rất tích cực cho các học viên mới vì bạn có thể vừa dạy họ cách ném vừa dạy họ kỹ thuật thông qua kỹ thuật ukemi của bạn.
Một cách khác của ukemi đó là sau khi mất thăng bằng, bạn di chuyển theo một hướng không mong muốn (nghĩa là không đúng nơi mà nage muốn bạn ngã xuống). Điều này có thể làm cho nage đột ngột mất thăng bằng mà phải thực hiện ukemi
Hơi thở trong khi Ukemi
Trong Ukemi, hơi thở rất quan trọng, nếu bạn nín thở thì cơ thể sẽ không mềm mại. Nếu bạn thấy ukemi khó khăn, hãy sử dụng hơi thở để hoàn thành cú ngã.
Nếu bạn làm chủ được động tác ukemi của mình, kiểm soát hơi thở, và thả lỏng với cảm giác luồng khí chảy trong cơ thể, bạn sẽ thấy ukemi theo một khía cạnh hoàn toàn khác, thú vị hơn nhiều khi ném người khác.
Trả lời kèm Trích dẫn