Sau đây là 1 ít nghi thức (etiquette) trong Aikido. Bài này dành cho những người mới vô tập Aikido. Tui biên bài này theo nghi lễ ở 1 số võ đường thầy Nhật, và những nghi thức này sẽ ''du di'' và hoàn toàn tùy theo HLV/ CLB/ võ đường, tập quán nơi bạn tập.

Ví dụ như bên Trung đông, không bắt buộc phải quỳ chào Sư tổ vì vấn đề tôn giáo. Nhiều tín đồ Hồi gíao chỉ quỳ lúc tụng kinh và hướng về Mecca thôi.

Nếu mấy bạn tập huấn với thầy Nhật thì nên áp dụng những gì tui biên ở đây vì đối với họ, những nghi thức này rất là quan trọng vì nó thể hiện sự kính nể.



1. Lúc vô võ đường

Gỡ nón ra và
Cúi đầu chào hình sư tổ




2- Lúc vô/ra sàn tập:

Xếp dép chỉnh tề bên thảm
Để mũi dép hướng ra ngoài thảm để lúc tập xong, chỉ cần sỏ chân vô là đi được
Vừa bước vô tatami thì quỳ gối xuống (seiza) và cúi đầu chào, hướng về phía hình sư tổ
Nếu tới chễ thì chờ khi người đứng lớp cho phép lên tatami


Xếp hàng chào trước khi lớp bắt đầu hoặc lúc cuối lớp

Thường thường thì đai cao nhất ở phía tay trái và đai thấp nhất ở phía tay phaỉ, lúc hướng về hình sư tổ.



Cách chào

Quỳ gối lưng thẳng, không gù hay cong, khoảng cách giữ 2 đầu gối cỡ 2 nắm tay hay hơn




2 tay để dưới đất, ngón tay cái, chỏ và giữa đụng nhau làm thành 1 hình tam giác.




Lúc cúi chào thì
o chán sẽ ngay cái tam giác, giữ khoảng cách cỡ 5-10 cm giữa tay và chán
o lưng vẫn thẳng




o có người thì lúc chào, tuy cúi mặt xuống nhưng lúc nào mắt cũng nhìn về phía trước. Cái thói này từ những Samurai thời xưa, họ không tin ai hết, nên khi chào thì lúc nào cũng ''đề phòng''. Không làm vậy cũng không sao.







Đừng nên úp xụp mặt xuống và còng lưng như mấy em này nhe! Mất khí thái của con nhà võ hết.








Chào đứng





Cái anh quay lưng thì hơi gù chút xíu





3- Lúc tập đòn
Chào Uke trước, sau mỗi đòn và khi đổi phương vị
Nếu Uke quỳ thì chào kiểu quỳ, nếu Uke đứng thì chào đứng
Thầy mà gọi lên làm Uke thì quỳ chào thầy trước rồi mới lên tấn công



4- Lúc đang đánh đòn mà thầy nói ngừng để sửa/chỉ hoặc không hiểu đòn và muốn coi thầy đang chỉ người khác

Lúc nào cũng quỳ để nghe/nhìn
Lúc quỳ thì không tránh quay lưng vô hình sư tổ. Chỉ có ngưòi đứng lớp mới có quyền quay lưng lại hình sư tổ
Khi thầy chỉ xong thì quỳ chào


5- Nếu muốn ra khỏi thảm tập (uống nước hay vì bất cứ lý do gì) thì xin phép người đứng lớp. Việc này để lỡ bạn bị thương thì người đứng lớp sẽ cho vài người phụ bạn.


6- Lúc xong lớp
chào các bạn đã tập vói mình hôm đó và trước khi ra khỏi thảm tập phải quỳ chào sư tổ lần nữa.


7- Đối với vũ khí (dao, kiếm, Jo)

Aikido là ''võ tình thương'', nên hầu như lúc nào cũng ''không gây chiến'' trước. Tất cả cách cư xử khi cầm vũ khí phải biêủ lộ cái tính đó.

Trong võ đường, những chỗ cất kiếm và dao, không bao giờ để mũi kiếm và dao hướng vô hình sư tổ.
Lúc lấy/cất kiếm, Jo và dao, lúc nào cũng phải chào sư tổ. Cầm kiếm, dao,
cán bên tay phaỉ,
muĩ nhọn chĩa về bên trái,
nâng lên cỡ mặt,
long bàn tay mở
đứng 2 châm chụm lại và chào

Lúc tập, khi đổi vai trò Uke, Nage

với Jo thì cầm như trên nhưng không bắt buộc phải chào

Đối với kiếm và dao, cầm
+ Cầm vũ khí bằng tay phải
+ Cái cán trong lòng tay trái
+ Với muĩ nhọn chỉa lên trời
+ Phiá lưỡi bén (tuy là kiếm gỗ) về phiá mình



Khi 2 người có kiếm hết, sau khi đánh xong Suburi và trở lại vị trí đầu,

+ Lúc lùi về, không bao giờ quay lưng lại Uke,
+ Lúc nào Uke cũng phải trước mặt
+ Khi lùi, cầm kiếm như thường (2 tay) nhưng:
+ Mũi kiếm chĩa xuống đất về phía phải
+ Lùi cho tới chỗ mình muốn và lúc đó mới chỉa mũi kiếm về phía Uke để tập tiếp.


Những cách này để biêủ hiệu tinh thần Hiệp sỹ đạo, Nage không ''chơi hèn'' (đâm lén) nhưng cũng đề phòng (khg quay lưng).




8- Những điều tránh làm trong phòng tập:
đứng chống nạnh
Nhai ngồm ngoàm kẹo sinh gum (chewing gum)
nói chuyện ồn ào




9- Vấn đề vệ sinh

Đồ võ nên giặt hoặc phơi sau mỗi buổi tập.
Móng tay nên cắt ngắn
Tóc dài nên cột lại
Nếu trời nóng nên mang theo cái khăn nhỏ lau mồ hôi
Có nhiều người rửa chân/tay trước khi vô sàn tập
a1 a1