DCH biết mình tài hèn sức mọn nên không dám và miễn bình luận về triết lý hay kỹ thuật của hệ phái Tomiki Aikido, chỉ xin được viết về một cuộc đời của một nhân vật tài năng, có tầm ảnh hưởng rất nhiều trong nền võ học của Nhật Bản, nhất là môn phái Hiệp Khí Đạo và Nhu Đạo. Bỏ qua tất cả quan niệm và thành kiến mà chỉ cần nhìn thấy suốt 1 quảng đời dài hy sinh cho võ thuật cũng quá xứng đáng để ACE chúng ta noi theo !
Aikido là môn võ của Nhật Bản do tổ sư Uyeshiba Morihei (1883 - 1969) - người đã tìm ra chân lý cội nguồn của võ đạo chính là tình yêu thương vạn vật, là sự hòa hợp giữa thế giới vật chất và tinh thần - sáng lập vào đầu thập niên 20. Aikido là một môn võ tự vệ, không có nội dung đối kháng, không có trong chương trình thi đấu của SEA Games, Olympic v.v.. Điểm nổi bật của Aikido là ở chỗ đã hoàn chỉnh được một hệ thống lý luận, một nhân sinh quan đúng đắn để chỉ đạo cho kỹ thuật và hành động của con người trong cuộc sống. Trong kỹ thuật Aikido, lòng vị tha đã ảnh hưởng tới lối kết thúc đòn thế, loại bỏ mọi độc chiêu, sát thủ, phản ánh lên gương mặt an nhiên tự tại và tạo ra một phong thái đặc thù. Nhờ có tình vị tha giửa người với người mới có hy sinh, mới biết nhẫn nhịn, kiên trì, tiến tới sự thông cảm và tha thứ để xóa bỏ hận thù ganh ghét. Aikido đã xây dựng một Lý thuyết công để nghiên cứu toàn diện một cuộc tấn công của địch thủ, và vạch rõ một cuộc tấn công nào cũng gồm 3 yếu tố: tâm lý (ý chí muốn làm hại ta), thể chất (dùng thân thể, chân tay, binh khí), chức năng ( đòn thế ,phương cách tấn công). Tự vệ trong Aikido chỉ là hóa giải yếu tố chức năng (đòn thế) chứ không hủy diệt yếu tố thể chất (thân thể) của địch thủ.
Sau khi tồ sư Uyeshiba Morihei không còn nữa nhiều môn đệ của ông vẫn tiếp nối theo truyền thống đó, với sự sáng tạo không ngừng nghĩ của biển đời võ học, nhiều chi phái Aikido lần lược ra đời trong nhiều bối cảnh và lĩnh vực khác nhau, tuy nhiên hầu hết mọi chi phái Aikido đều lấy tin thần tiên khởi của vị tổ sư Uyesshiba Morihei làm phương châm căn bản để tiến tới một ý thức "Hiệp Khí Nhất Gia" của Aikido. Trong sự phẳng lặng như mặt hồ của lý thuyết Aikido đó, bổng nhiên xuất hiện một chi phái của bậc thầy Kenji Tomiki, được gọi là "Tomki Aikido Ryu" hoặc nôm na hơn là "Shodokan Aikido", một môn Aikido đặt nặng tin thần đối kháng, chiến đấu, gây nên sự bất đồng sâu sắc các ý thức hệ thầy trò giửa môn đệ Kenji Tomiki và bậc thầy Uyeshiba Morihei. Qua sự tương phản và bất đồng đó những người trong thế giới võ thuật có nhiều cái nhìn khác nhau về Kenji Tomiki, người có tin thần khắt khe theo truyền thống thuần Á Đông cho ông là một "phản đồ", kẻ yêu thích sự cải cách, tin thần cách mạng hóa thì cho rằng Kenji Tomiki là một người "cái cách" cần thiết để tạo thăng tiến cho môn phái Aikido trong tiến trình võ thuật thế giới. Không gì hay bằng cách quan sát cuộc đời của chính Kenji Tomiki và sự nghiệp cũa ông trước khi chúng ta có sự phê phán và nhận định về ông và chi phái Tomiki Aikido.
Giáo sư Kenji Tomiki (1990-1979).
Huyền đai 8 đẳng Nhu Đạo
Huyền đai 8 đẳng Hiệp Khí Đạo
Sáng lập viên Tomiki Aikido Ryu
Cuộc Đời & Sự Nghiệp của Kenji Tomiki
Thời thơ ấu:
Giáo sư Kenji Tomiki được ra đời vào triều đại Minh Trị (Meiji) vào ngày 15/03/1900, tại làng nhỏ tên Kakunodate, thuộc đồng bằng Akita, cha mẹ Ông là những địa chủ giàu có. Theo tục lệ khi của truyền thống làng quê Nhật Bản khi đưá bé ra đời được 1 năm, cha me đưá bé ấy phải mời 5 người có uy tín có nghề nghiệp đàng hoàng nhất trong làng như Thầy giáo, Nhà sư, Nhà nông, Nhà đô vật và một người Thầy thuốc đến nhà ăn mừng và xem đưa bé thích được ai ẩm bồng nhất ngoài ba mẹ em ra, nếu người và nghề nào em bé thích nhất không khóc khi ẩm lấy em thì coi như là cuộc đời em lớn lên sẽ sống bằng nghề ấy. Câu bé vừa 1 tuổi ấy được ba mẹ bỏ ra và nhất định lao xuống đất lăng tròn chứ không chịu để bất cứ ai khác ẩm bồng, vì vậy ai cũng nói là cậu ấm Kenji Tomiki sẽ làm một nghề gì đó khác lạ với mọi người, ba mẹ em và nhiều người lo lắng chờ đợi.
Vì làng Kakunodate nổi tiếng tại Nhật bản là thành phố sản sinh biết bao nhiêu anh tài Võ Sĩ Đạo phụng sự cho triều đình Minh Trị, và võ thuật của tỉnh được biết tiếng vang danh khắp cả nước, từ lúc 6 tuổi là cậu Tomiki phải ngày ngày tập luyện cách dùng kiếm gỗ trước cả vào trường học chử. Vào học chương trình bậc tiểu học lớp 4 là lúc cậu Tomiki tham gia lớp Nhu đạo của trường, một sự nghiệp khởi đầu cho suốt 70 năm dài sau đó.
Là cậu ấm của một gia đình giàu có tiền bạn và thế lực nhất nhì trong tỉnh, có rất nhiều chọn lựa tốt nhất được danh cho câu khi hoàn tất bậc tiểu học, nhưng với kỷ cương của gia đình cậu Tomiki được đưa vào trường công trung học nhà nước Yokote, ngôi trường nổi tiếng là khắt nghiệt, đầy luật lệ rắc rối và mỗi năm gần 10 trong số 60 học sinh mỗi lớp bị trường quyết định đuổi học vĩnh viển. Cậu bé Tomiki không những đứng trong tầm 3 hạng đầu giỏi của lớp mà tại lớp Nhu đạo cậu tiến rất nhanh và được các huấn luyện viên chọn để làm lớp trưởng mặc dù cậu gia nhập không lâu. Cậu bé đã làm rạng danh gia đình và giòng họ ở những buổi lễ phát thưởng cuối năm toàn trường, phần thưởng lớn nhất với 2 môn học vấn thường thức và cả võ thuật Nhu đạo.
Sau khi hoàn tất và rời Trường Trung học Yokote, Kenji Tomiki từ giả Cha mẹ đến Thành phố Tokyo sinh sống với người câu ruột tên là Tsurumakicho để chuẩn bị cho kỳ thi vào đại học tại thủ đô Nhật Bản. Thời điểm đến Tokyo sinh sống với gia đình người cậu là lúc có rất nhiều tin đồn sau nầy cho rằng là giửa Kenji Tomiki và người cậu ruột đó chính là "Morihei Uyeshiba" sau nầy, vì nhiều người ganh tỵ khi thấy sự thân mật thương yêu của O-Sensei lúc nào cũng dành cho người học trò Kenji Tomiki, thật ra 2 người không có 1 chút gì ràng buộc máu mủ với nhau, được xác nhận bởi Đạo chủ (Doshu) đời thứ II, là người bạn rất thân thời trai trẻ của Kenji Tomiki.
Tại Tokyo chàng trai Tomiki học hành rất chăm chỉ để dành một ghế ngồi tại đại học vốn rất là khó khăn để tranh đua, mặc dù cơ thể Tomiki có nhiều triệu chứng đau ở ngực trái và sau nầy khám phá ra đó chính là bệnh lao mà suốt 3 năm chửa trị mới dứt hẳn. Thần bệnh lại viếng thăm chàng trai Tomiki lần nửa như một sự thách đố ngạo mạn, chứng bệnh đau bao tử làm câu ta gầy còm không có đủ sức khoẻ để cặm cụi học hành, bao nhiêu năm chuẩn bị bước vào đời đã phí mất mấy năm cho bệnh tật.
Thời trai trẻ:
Chụp năm 1926 tại võ đường JUDO.
Năm 1922, Tomiki cuối cùng cũng ghi danh được vào khoá dự bị tại đại học Waseda và trờ thành chàng sinh viên chính thức của trường trong năm kế tiếp. Là sinh viên chính thức Tomiki mới được phép ghi danh tập lại Nhu đạo, với căn bản khá từ trước cậu lấy được đai đen không lâu sau đó, và được thăng cách đặc biệt vì tài năng hiếm có trong giới sinh viên thời ấy, cậu nhận được đai đen 4 đẳng trong vòng chỉ 4 năm ngắn ngủi. Thời kỳ vàng son của làng Nhu đạo Đại học Waseda với sự lảnh đạo của vị võ sư trẻ tuổi đầy tài năng Tomiki. Được sự chú ý đặc biệt của Tổ sư Jigoro Kano, Võ sư Tomiki được mời đến tập tại đạo đường chính của môn Nhu Đạo Kokokan tãi Tokyo, dưới sự hướng dẫn tận tình của vị sáng tổ Kano, võ công của Tomiki càng tiếng lên cao như diều gặp gió, thời gian nầy với sự hướng dẫn và huấn luyện đặt biệt của vị tổ sư danh tiếng đã ảnh hưởng rất nhiều trong quan niệm của Tomiki về việc sáng lập ra Tomiki Aikido sau nầy.
Tomiki thành công trong cả 2 lảnh vực học vấn tại trường Đại học và trong chuyện luyện võ đã trờ thành hình ảnh mẫu mực cho giới sinh viên thời đó, người bạn tập cùng sân Nhu đạo sau nầy trở đã thành trở thành nhân vật rất nổi tiếng trong giới trí thức Nhật Bản tên là Tsunesaburo Tokoyama, thường gọi Tomiki bằng mỹ danh: "Trạng nguyên thể thao đất Phù Tang".
Năm 1925, Tomiki được hân hạnh lớn nhất đời mình khi được Nhật Hoàng cho vời vào hoàng cung cùng với những võ sư xuất sắc nhất của môn phái Nhu Đạo để biểu diễn cho Nhật Hoàng và Hoàng gia xem, cuộc biểu diễn gây thật nhiều ấn tượng sâu đậm làm thay đổi cách nhìn từ giới quy tộc về sự cải cách cũa nền võ thuật Nhật Bản vào thời điểm đó, vốn bảo thủ và trân trọng tin thần Hiệp Sĩ Đạo có từ thời xa xưa.
Năm 1926, do Hidetaro Nisimura, người bạn từ lớp Nhu đạo, giới thiệu Tomiki với Võ sư Morihei Uyeshiba rất nổi tiếng về môn Aiki Jujitsu (Hiệp khí Nhu thuật), một môn nghệ thuật trong việc hiệp-khí. Qua cuộc biểu diễn rất ngắn như ma thuật của Morihei Uyeshiba đã làm cho Tomiki bị mê hoặc kỳ lạ, những kỹ thuật mà cả đời chưa bao giờ được chứng kiến.
(Còn tiếp)