Từ hồi Youtube thịnh hành, có rất nhiều clip về HKD được post trên đó. Số lượng về aikido thì rất nhiều nhưng những clip hay thì khg nhiều lắm. 1 số clip được các aikidoka khắp thế giới ưa thích là những clip do các thầy biểu diễn ở “all Japan Aikido demonstration”. Các thầy và các võ đường nhỏ lần lượt được mời biểu diễn ở đây. Thầy DTP cũng đã được mời biểu diễn 1 lần.

Tuy sự kiện này đã có từ lâu, nhưng ít ai biết nguồn gốc của nó. Bài này tóm tắt lại sự thành hình của “All Japan Aikido demonstration”.



Mấy người có biết là …

• Ngày 26 tháng 5 2012 là kỷ niệm lần thứ 50 “biểu diễn HKD toàn quốc Nhật bản” (50th All Japan Aikido Demonstration) được tổ chức ở Tokyo, tại Nihon Budokan.



• Cuộc biểu diễn hàng năm này là sự kiện quan trọng nhất của Aikikai. Các võ đường từ khắp nơi trên thế giới và trong nước Nhật được mời về tham dự, và số người tham dự và khách coi rất đông.

• Sự kiện “aikikai” trên, có được là nhờ hệ phái Yoshinkan.

• Sau thế chiến thứ 2, Hombu dojo (tên gọi trước là Kobukan dojo) là 1 trong số rất ít nhà cửa khg bị sụp đổ vì bom đạn. Tuy căn nhà còn 4 vách tường nhưng mái nhà đã bị hư hỏng nặng, thảm tập khg còn và rất nhiều người tỵ nạn sống tại đó.

• Trong thời gian đó, ST sống tại Iwama và rất ít lên Tokyo.

• Đạo chủ Kisshomaru đi làm để lấy tiền sửa nhà. Lúc đó DC còn rất “nhà quê”. Lần đầu tiên khi phải ra ngân hàng bỏ tiền vào ngân khoản công ty, DC khg biết phải làm gì.
- DC đứng xếp hàng, lấy số
- Khi tới lượt mình, DC đưa ngân phiếu cho cô thủ quỹ cùng với cuốn sổ ghi tiền gửi ngân hàng và đi về công ty lại.
- Khi về tới nơi, DC đưa cho ông sếp cái số lấy để xếp hàng …

• DC làm việc tại công ty đó bán thời gian. Vì Kobukan chưa được sửa chữa xong nên HKD được dạy 1 cách hạn chế. DC dạy lớp sáng sớm và chiều. Trong lớp ban ngày, khi thiếu người đứng lớp, DC phải “cúp cua”, lấy taxi về dạy xong trở lại làm ở công ty. Chuyên cúp cua đi dạy là chuyện thường ngày với DC.

• Các lớp aikikai lúc đó rất ít người. Khi đông là 5-6 võ sinh, có khi chỉ có đúng 1 người (theo lời kể của thầy Nishio).

• Trong khi Aikikai đang trong tình cảnh “bối rối” đó thì hệ phái Yoshinkan được thầy Shioda thành lập vào năm 1955. Thầy cũng nghĩ HKD sẽ chết nếu khg thay đổi và chính vì vậy thầy mới lập ra Yoshinkan.

võ đường Yoshinkan



• Các vỏ sinh đều nghĩ là số phận Aikikai sắp chết và nếu tiếp tục như thế thì Yoshinkan sẽ trở thành cái nhánh chính của HKD.

• HKD lúc đó khg có đai đẳng gì hết, cách dạy đòn là tùy theo hứng

• Võ đưòng Yoshinkan được thành lập vào ngày 10 tháng 6 1955 và diện tích tập là 100 tấm thảm. Cùng lúc đó, Aikikai hombu dojo vẫn chưa sửa xong.

• DC cũng thấy sự việc trên và đã liên lạc và hoỉ ý kiến 1 người bạn đồng nghiệp, ông Shigeo Tokunaga. Ông này là 1 “businessman” và là người đứng sau việc vận động và thành lập liên đoàn Baseball Nhật.

• Ông ấy nói với DC như sau
HKD sống sau 1 bức màn huyền bí. Trước nhất phải bỏ bức màn đó đi. Hãy đem ST ra khỏi rừng núi Iwama, đem ông ấy về Tokyo và haỹ cho công chúng nhìn thấy tận mắt những kỹ thuật tuyệt diệu của ST.
• Khi DC đề nghị về việc ST biểu diễn trước công chúng thì là cả 1 vấn đề. Từ khi lập ra môn phái cho tới 1955, tất cả biểu diễn đều do ST làm và các học trò chỉ làm uke. Khi ST khg rảnh và 1 học trò đi thế thì khg được gọi là biểu diễn mà chỉ có thể gọi là 1 buổi tập (training session hay workshop). Ngoài chuyện đó ra, biểu diễn chỉ được làm cho 1 số rất ít quan khách chọn lọc chứ khg bao giờ làm trước công chúng. (những khái niệm này khg chỉ áp dụng cho HKD mà là cách suy nghĩ của tất cả các môn võ bên Nhật vào thời điểm đó). – (chuyện bên lề: Sokaku Takeda, thầy của ST cũng đã học Jikishinkage-ryu với võ sư Kenkichi Sakakibara. VS Sakakibara là người VS đầu tiên biểu diễn môn võ mình trước công chúng).

• 1 vần đề nữa mà DC phải giải quyết là khi ST biểu diễn trước thế chiến thứ 2, ai ai cũng nói là “những kỹ thuật ST dùng là đòn của 1 đại sư và khó ai có thể bắt chước được. Có thể chỉ có đúng ST mới có thể dùng được thôi”. Những lời “khen” như vậy là 1 trở ngại để phát triển HKD cho công chúng.

• Từ đó trở đi, ông Tokunaga là người phụ trách tổ chức và quảng cáo biểu diễn HKD. Cách biểu diễn cũng được sắp xếp và sửa đổi lại: các võ sinh được phép biểu diễn với mục đích là cho quần chúng thấy là ai cũng có thể học HKD được hết.

• Biểu diễn trước công chúng bắt đầu có ảnh hưởng tới các đòn và cách tâp HKD.

• Lúc đầu, biểu diễn chỉ có toàn đòn căn bản. Sau 1 thời gian, các đòn căn bản trờ thành nhàm chán (boring) nên các đòn kokyu nage được dùng. Chính tứ lúc đó Kokyu nage mới được dạy nhiều hơn trong khi tập.

• ST khg thích Kokyu nage nên những đòn này ít được dạy cho tới khi được dùng trong biểu diễn.

• Đối với ST, Kokyu Nage chỉ quăng người tùm lum, chả có gì hay để học hết.

• ST có 1 suy nghĩ tương tự với các đòn Koshi nage và Aiki-Nage.

• Những đòn này được các HLV bắt đầu chỉ sau khi các thầy Nishio và Kuroiwa tự tìm tòi học hỏi và dạy. Các HLV bắt chước 2 thầy này.

• Jyu-waza / randori khg có trong phần biểu diễn. Jyu-waza chỉ bắt đầu tập sau khi hệ thống đai đẳng được thành lập. Hệ thống này được nghĩ tới sau khi số võ sinh ghi tên học bắt đầu đông.

• Lúc đầu, khi thi lúc đó, các deshi thường làm uke.

• Nhưng vì số deshi có mặt khg hơn 5-6 người, và số võ sinh thi quá đông nên các võ sinh khác phải làm uke cho nhau. Lúc đó jyu-waza được thêm vào trong đề thi.

• Ngược lại, các cuộc biểu diễn trước quần chúng cũng là 1 lý do thầy Yukiyoshi Sagawa từ chối biểu diễn! Thầy đã thấy quá nhiều Võ sư / võ sinh dùng qua nhiều lực để “khoe” kỹ thuật mình. Nhiều người dùng lực để gây ấn tượng và cuối cùng, cái đó trờ thành thói quen. Họ quá chú trọng tới bề ngoài và dùng lưc trong hàu như tất cả các đòn. Khi tập thường họ cũng dùng lực, và như vậy mất đi cái ý chính của HKD.

• Cuối cùng, ông Tokunaga và DC đã thuết phục ST về cách biểu diễn “mới” và ST chiu ra biểu diễn trước công chúng. Đối với họ, ST như 1 ông thánh “rời rừng Iwama”, và họ khg thể ngờ là ST sẽ biểu diễn trước công chúng, mà còn biểu diễn ở trong 1 cửa hàng tổng hợp.

• Cuộc biểu diễn đầu tiên của Aikikai được tổ chức trong vòng 5 ngày, từ cuối tháng 9 sang tháng 10 1955 tại cửa hàng Takashimaya Department Store ở Tokyo.

• Hôm đó, trước khi tới giờ HKD biểu diễn, ST tự nhiên lên bệ đài và công bố “tất cả mọi người, từ giờ trở đi, tui sẽ biểu diễn….” và DC phải thuyết phục mãi ST mới xuống và chờ tới giờ dành cho HKD….


ST tai cửa hàng Takashimaya


Tháng 5 1960, cuộc “biểu diễn HKD toàn quốc Nhật bản” đầu tiên (All Japan Aikido Demonstration) được tổ chức tại Yamano Hall ở Shinjuku, với sự tham dự của 150 aikidoka.