Aikido không phải là một môn thể thao, và càng không phải là một vũ điệu chỉ để múa lên cho đẹp mắt. Aikido là một môn võ. Suốt đời tổ sư đã khắng định như vậy. Nhưng Aikido thậm chí còn hơn thế nữa. Aikido không chỉ dừng lại ở mức độ nguy hiểm của đòn thế mà còn phát triển thêm mức độ thâm sâu của phần lý luận. Tổ sư Uyeshiba là một người rất sùng Thần đạo-Shito, cho nên hệ thống lý luận của Aikido chịu ảnh hưởng rất sâu của Thần đạo và Thiền tông. Chính vì lẽ đó, có một số người gọi Aikido gần như là một tôn giáo võ thuật. Mục đích của việc luyện tập Aikido không phải là sự hoàn thiện của một bước chân hay một kỹ xảo mà là sự trở thành một với tự nhiên, và chính khía cạnh này đã lôi cuốn những người phương Tây, đặc biệt đối với người có sự quan tâm về thiền. Aikido đôi lúc được gọi là Thiền động-cung cấp những hướng dẫn cho việc cải thiện nhân tính. Bởi vì con người thông qua võ thuật bắt đầu không phải tìm kiếm sức mạnh cơ bắp mà là sức mạnh của ý chí hay sự hài hòa giữa tinh thần và thể chất.
Bởi thế, tìm hiểu Thiền-Zen của Nhật cũng là đi tìm bản chất và cốt lõi của một võ mình yêu thích-Aikido, Kojiro post một vài mẩu chuyện nhỏ về Thiền mà tôi đã lượm lặc được, với mong muốn cùng các bạn trao đổi và chia sẻ những cái nhìn khác nhau về tinh thần của một võ đạo yêu thương.

-----------------------------------------------------------------------------------------
1. Đạo Thiền là gì?
_ Một môn đệ hỏi thiền sư một câu hỏi quan trọng như vậy thì thiền sư ấy liền bước từ trên ghế xuống rồi tát tai môn đệ" .

2. Con đường giải thoát là con đường nào?
_ Một thiền sư hỏi con chó: "Mi có muốn biết con đường đưa đến giác ngộ hay không?" Rồi thiền sư đưa chân đá con chó, chó sủa ầm lên.

3. Tinh túy Thiền là gì?
_ Một môn đệ hỏi thầy như thế và thầy trả lời: "Cứ hỏi cột trụ này". Môn đệ sửng sốt: "Bạch thầy, con không hiểu thầy muốn nói gì". Thầy trả lời: "Sự ngu dốt của thầy còn hơn sự ngu dốt của con".

4. Ý nghĩa đạo Thiền là gì?
_ Một thiền sư thuyết giảng: "Khi người ta hỏi thầy về ý nghĩa đạo Thiền. Thầy sẽ trả lời rằng Thiền giống như nghệ thuật ăn trộm."

5. Bí mật tối thượng của Thiền là gì?
_ Khi một học giả tới thăm thiền sư, nhà học giả ấy hỏi: "Bí mật tối thượng của Thiền là gì?". Thiền su trả lời: "Thiền chẳng có gì bí mật để giấu ngài"

6. Tinh túy tối thượng của Thiền là gì?
_ Một lần Thiền sư đứng trên bục giảng đường để thuyết pháp và nói câu đó, vừa đặt câu hỏi thì dang hai tay ra và chẳng nói gì cả, bước xuống giảng đường, thế là xong bài thuyết pháp.


_ Tóm lại, qua những phần trên, bạn đã hiểu ra được một điều gì chưa ? Đến giờ tôi chỉ có thể nói để trả lời bạn: " Thiền không là gì cả! ". Bởi vì Thiền quan niệm câu trả lời đúng nhất luôn nằm trong chính câu hỏi, cho nên Thiền chỉ có thể là Thiền mà không là gì khác...

_ Điều này đối lập với mọi khoa học luôn luôn tìm câu trả lời có vẻ như thỏa đáng cho mọi sự. Khoa học không bao giờ chấp nhận một cái vô cực, không là gì cả như thế, và luôn luôn sử dụng phân chia như một phương pháp để tìm hiểu thế giới. Nó tạo nên nguyên lý nhị nguyên (chia đôi): sáng-tối, nam-nữ, đúng-sai, thiện-ác, âm-dương, tốt-xấu...

_ Nhưng... bạn có thấy một vòng luẩn quẩn: tìm hiểu cái vĩ mô như vũ trụ bằng cách chia nhỏ, đến mức vi mô như nguyên tử rốt cuộc lại chẳng khác gì. Và triết học nếu dừng lại ở thời Aristote với các khái niệm của nó cũng là đủ, nhưng hiện giờ với bao nhiêu học thuyết mới, và mỗi nước đều có cả một Viện Triết học mà cũng chỉ càng bới càng rối rắm. Và vòng luẩn quẩn trong tư duy của con người đày ải con người vào trầm luân.

_ Thiền ra đời như một nhu cầu tất yếu nhằm giải thoát con người khỏi những bộn bề đó. Thiền không phải là cái có, hay cái không, nó là một chân không tuyệt đối, nhưng chứa đựng tất cả cái có, không. Thiền không là gì cả nhưng cũng lại là tất cả. Nó quy mọi trạng thái về nguồn, về bản tính mà không giải thích mọi sự phiến diện theo kiểu khoa học.

_ Bạn xem lại câu chuyện "Thầy bói xem voi". Bạn sẽ hiểu các khái niệm của mọi khoa học mà con người đưa ra để giải thích thế giới luôn giống kiểu thầy bói xem voi, kiểu như "hạnh phúc là gì": 1. hạnh phúc là đấu tranh, 2. hạnh phúc là yêu, 3. hạnh phúc là vui sướng trong mọi hoàn cảnh... (hàng triệu triệu khái niệm), "Thơ là gì": hàng vạn nhà thơ mỗi nhà thơ đều có thể giải thích theo một cách... mà rõ ràng một cái vòi hay một cái tai không thể tạo thành con voi.

_ Một cái cốc có tác dụng chứa đựng khi trong lòng nó trống rỗng, một khoảng trống trên bước tranh đem đến vô vàn liên tưởng, một bài thơ 17 chữ hàng vạn từ bình luận cũng chưa đủ, một giọt sương có chiều sâu của cả đại dương vĩ đại, một cánh hoa anh đào rơi có thể gợi cảm giác vô thường và phù du của mọi kiếp sinh linh. Đó là Thiền....