Chú chuột bự
Con người không giống hổ và sư tử, vì vậy con đường của võ đạo cũng không thể giống những loài vật đó được. Hổ và sư tử rất khoẻ mạnh, bản năng và khát vọng khiến chúng luôn mong muốn dành chiến thắng. Và không có gì có thể làm chúng từ bỏ bản ngã đó của mình. Nhưng con người thì có thể vượt qua bản ngã và cái chết. Trong võ đạo, họ thậm chí còn trở nên mạnh mẽ hơn cả sư tử hay hổ, và hoàn toàn có thể rũ bỏ những bản năng thú vật lẩn bám vào tinh thần của con người.
200 năm trước ở Nhật Bản, trước thời phục thịnh Minh Trị, có một võ sĩ tên Shoken. Nhà anh ta thường bị một chú chuột bự quấy phá. Đêm nào chú chuột này cũng tới nhà Shoken và đánh thức anh ta dậy. Anh ta do đó phải ngủ vào ban ngày. Anh ta hỏi nhờ một người bạn trông mèo, dạng một người huấn luyện mèo. Shoken nói " Hãy cho tôi mượn con mèo tốt nhất." Người bạn đưa cho Shoken một chú mèo hoang. Một chú mèo hết sức nhanh nhẹn và tinh luyện trong khả năng bắt chuột, với móng sắc và cơ bắp nở nang. Nhưng khi chú mèo đối diện với chuột ở phòng thì chú chuột đứng yên còn chú mèo quay đuôi và chạy (?!!). Chắc hẳn phải có điều gì rất đặc biệt về chú chuột này.
Shoken mượn chú mèo thứ hai, chú mèo có bộ lông hoe, với khả năng Ki kinh hoàng và rất hung hăng. Chú mèo thứ hai này đứng nguyên tại chỗ, và đánh nhau với chú chuột bự kia; nhưng chuột lại là kẻ mạnh hơn và chú mèo bị đánh bại nhanh chóng. Chú mèo thứ ba được huy động để đối đầu với chuột đây là chú mèo có bộ lông khoang đen trắng nhưng cuối cùng thì cũng không vượt qua được con chuột ma quái này giống như hai chú mèo trước. Shoken mượn chú mèo khác, chú mèo thứ tư; con mèo đen, già, và không ngu ngốc, nhưng cũng không khoẻ được như chú meo hoang hay chú mèo có màu hoe. Mèo già bước vào phòng.
Chuột nhìn mèo già trừng trừng, sau đó tiến lại gần, chuột chỉ thấy hơi sợ sợ một chút. Đột nhiên mèo chụp lấy cổ chuột, giết chuột và tha xác nó đi chỗ khác.
Shoken sau đó đến nhà người bạn và nói "Tôi đã biết bao lần đuổi con chuột đó với thanh kiếm gỗ mà thay vì đánh được nó thì thường bị nó cào rách cả người. Làm thế nào con mèo đen của anh lại diệt được nó vậy?"
Người bạn nói: "Vậy thì chúng ta sẽ tổ chức một bữa tiệc và hỏi chính lũ mèo về chuyện đó. Anh là một võ sư, vậy thì anh sẽ đặt câu hỏi; tôi chắc chắn rằng lũ mèo rất hiểu về võ thuật." Và thế là có một cuộc hội họp của cả lũ mèo, với con mèo đen dẫn đầu lũ mèo đó, đó cũng là con mèo già nhất. Mèo hoang lên tiếng trước nói "Tôi có sức mạnh."
Mèo đen hỏi lại "Vậy tại sao ngươi không đánh được chuột?" Mèo hoang trả lời, "Thực tế, tôi rất khoẻ, tôi biết hàng trăm kỹ thuật bắt chuột. Các móng của tôi sắc và cơ bắp thì cuồn cuộn. Nhưng con chuột đó không giống chuột thường."
Mèo đen nói, "Như vậy là sức mạnh và kĩ thuật của ngươi không ngang xứng với loại chuột kiểu đó rồi. Có thể ngươi có nhiều cơ bắp và waza (kĩ thuật), nhưng kĩ thuật không thì chưa đủ. Không bao giờ đủ được!"
Sau đó mèo hoe lên tiếng: "Tôi rất khoẻ, tôi thường xuyên luyện tập Ki và các bài tập thở thông qua tọa thiền. Tôi ăn rau quả và cháo nên tôi có rất nhiều năng lương. Nhưng tôi vẫn không đủ sức đánh được con chuột đó. Tại sao vậy?"
Mèo già trả lời, "Các hoạt động và năng lượng của ngươi đều rất đáng khâm phục, nhưng con chuột đó có năng lượng mạnh hơn ngươi, ngươi còn yếu hơn con chuột bự đó. Do ngươi chấp vào Ki, tự hào về nó, nên nội lực của ngươi trở nên yếu đuối. Ki của ngươi giống như một đợt sóng dâng lên đột ngột và nó không thể duy trì lâu được và cái còn lại chỉ là một chú mèo nóng giận nơi ngươi. Ki của ngươi có thể ví như nước chảy ra từ vòi vậy, nhưng Ki của con chuột đó thì giống như mạch nguồn lớn vậy. Đó là lý do vì sao mà con mèo đó mạnh hơn ngươi. Cho dù ngươi có Ki mạnh đi chăng nữa, thì trong thực tế Ki đó vẫn cứ yếu đuối do ngươi có quá nhiều tự tin ở bản thân."
Tiếp đó là đến chú mèo khoang đen trắng. Cậu không khoẻ lắm nhưng thông minh.Cậu ta đã đạt được cảnh giới giác ngộ (satori), cậu ta đã hoàn toàn làm chủ được các chiêu thức và chỉ dành thời gian tập luyện thiền. Nhưng cậu ta không phải là mushotoku (nghĩa là không có mục đích hoặc tham vọng cho lợi ích), và vì vậy cậu ta vẫn còn phải bươn chải với cuộc sống.
Mèo đen nói với nó "Cậu rất thông minh và khoẻ. Nhưng cậu không thể đánh được con chuột đó vì cậu luôn có một mục đích nào đó, vì vậy trực giác của chuột hiệu quả hơn của cậu. Khoảnh khắc cậu bước vào phòng là nó đã hiểu được thái độ và suy nghĩ của cậu, và đó là lý do cậu không thể vượt qua được nó. Cậu không thể hoà hợp được sức mạnh, kỹ thuật, và suy nghĩ của mình, chúng là những phần riêng biệt thay vì là hoà hợp làm một với nhau.
Trong khi đó ta, chỉ trong một khoảnh khắc, có thể sử dụng cả ba yếu tố đó một cách vô thức, tự nhiên và tự động, và đó là lý do ta có thể giết được con chuột. Nhưng ta biết có một vị mèo khác, ở một ngôi làng cách đây không xa còn thậm chí mạnh hơn ta. Ông ta đã rất, rất già rồi và râu tóc đã bạc phơ. Tôi đã gặp ông một lần, và chẳng có gì đặc biệt về ông ta cả! Ông ta ngủ suốt ngày. Ông ta không bao giờ ăn thịt hay cá, không gì cả ngoại trừ cháo, mặc dù thỉnh thoảng ông vẫn uống một vài giọt sake. Và ông chưa bao giờ bắt một con chuột nào cả vì lũ chúng đều sợ ông phát khiếp và thường chạy tán loạn như lá trước gió mỗi khi thấy ông. Khi nằm ngủ ông cũng có thể xua đuổi được chúng rồi. Ông mèo râu bạc này thật sự bí ẩn và đáng ngạc nhiên. Các cậu phải trở thành giống như ông ấy: vượt trên hình thể, vượt trên hơi thở, vượt trên ý thức"
Đối với Shoken đây quả thật là một bài học lớn.
From Tris
